ΑΙΣΘΗΜΑ ΚΟΠΩΣΗΣ

➤ 🔍 Ορισμός

Η κόπωση (ή fatigue) είναι ένα υποκειμενικό αίσθημα εξάντλησης, αδυναμίας ή έλλειψης ενέργειας, το οποίο δεν υποχωρεί εύκολα με ξεκούραση και επηρεάζει την καθημερινή λειτουργικότητα του ατόμου.

Δεν πρέπει να συγχέεται με τη υπνηλία (sleepiness) ή τη μυϊκή αδυναμία, αν και μπορεί να συνυπάρχουν.

➤ 🩺 Αίτια κόπωσης – Οργανικά / Παθολογικά

Η κόπωση μπορεί να είναι σύμπτωμα πολλών παθήσεων και όχι νόσος από μόνη της. Διακρίνεται συχνά σε:

1. Σωματικά αίτια

• Αναιμία (ιδίως σιδηροπενική)

• Υποθυρεοειδισμός

• Σακχαρώδης διαβήτης

• Χρόνια φλεγμονώδη νοσήματα (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα, λύκος)

• Χρόνια νεφρική ή ηπατική ανεπάρκεια

• Σύνδρομο χρόνιας κόπωσης (CFS/ME)

• Κακοήθειες (π.χ. λευχαιμίες, λέμφωμα)

• Λοιμώξεις (ιδίως χρόνιες όπως HIV, φυματίωση, μονοπυρήνωση)

2. Φαρμακευτικά αίτια

• Αντιυπερτασικά, κατασταλτικά ΚΝΣ, αντικαταθλιπτικά

• Χημειοθεραπευτικά φάρμακα

3. Διατροφικές αιτίες

• Κακή διατροφή, υπογλυκαιμία, έλλειψη βιταμινών (π.χ. B12)

➤ 🧠 Ψυχολογικά/Ψυχιατρικά αίτια

• Κατάθλιψη (η κόπωση μπορεί να είναι κυρίαρχο σύμπτωμα)

• Άγχος (συχνά συνδέεται με διαταραχές ύπνου και ψυχοσωματικά συμπτώματα)

• Σωματομορφικές διαταραχές

• Burnout (επαγγελματική εξουθένωση)

➤ 🛌 Λειτουργικά αίτια – Τρόπος ζωής

• Ανεπαρκής ή κακής ποιότητας ύπνος

• Υπερβολική εργασία / στρες

• Καθιστική ζωή

• Αφυδάτωση

• Καφεΐνη ή αλκοόλ σε μεγάλες ποσότητες

➤ 🩻 Διαγνωστική προσέγγιση στην πρωτοβάθμια φροντίδα

Ο γιατρός θα ξεκινήσει με:

1. Αναλυτικό ιστορικό:

   • Πότε ξεκίνησε η κόπωση;

   • Είναι συνεχής ή διαλείπουσα;

   • Ποιες δραστηριότητες επηρεάζει;

   • Συνοδά συμπτώματα (π.χ. πυρετός, απώλεια βάρους, πόνοι);

2. Κλινική εξέταση:

   • Έλεγχος ζωτικών σημείων, λεμφαδένων, καρδιοαναπνευστικού, θυρεοειδούς, μυϊκής ισχύος.

3. Εργαστηριακός έλεγχος (ανάλογα με τα ευρήματα):

   • Γενική αίματος

   • Σίδηρος, φερριτίνη

   • Θυρεοειδικές ορμόνες (TSH, FT4)

   • Γλυκόζη αίματος, HbA1c

   • Νεφρική & ηπατική λειτουργία

   • Βιταμίνη Β12, φυλλικό οξύ

➤ 📋 Διαφορική διάγνωση

Η κόπωση, ως σύμπτωμα, είναι μη ειδική και μπορεί να είναι εκδήλωση:

• Μιας σοβαρής οργανικής νόσου

• Ή ενός λειτουργικού/ψυχολογικού προβλήματος

Γι' αυτό απαιτεί προσεκτική αξιολόγηση για να μη διαφύγουν σημαντικά διαγνωστικά ευρήματα.

✅ Συμπερασματικά

Το αίσθημα κόπωσης είναι πολυπαραγοντικό και συχνά υποτιμάται, ιδιαίτερα όταν δεν συνοδεύεται από εμφανή εργαστηριακά ευρήματα. 

Στο εργαστήριο μας εκτελούνται όλες οι εργαστηριακές εξετάσεις που αφορούν στον αλγόριθμο της διαφορικής διάγνωσης του αισθήματος κόπωσης.